Trạm biến áp là gì? Vai trò, lưu ý khi lắp đặt và sử dụng

Trạm biến áp là gì?

Trạm biến áp là nơi đặt máy biến áp và các thiết bị phân phối điện khác nhằm tạo nên một hệ thống truyền tải điện năng hoàn chỉnh làm nhiệm vụ cung cấp điện.

Các loại trạm biến áp

Hiện nay có những loại trạm biến áp nào? Cùng chúng tôi đi tìm hiểu về các loại đang được lắp đặt và sử dụng hiện nay:

Phân loại dựa theo điện áp

Dựa theo điện áp thì sẽ có 4 loại trạm sau đây:

• Siêu cao áp: Trạm có điện áp lớn hơn 500kV
• Cao áp: Trạm biến áp có điện áp 66kV, 110kV, 220kV và 500kV
• Trung áp: Gồm các trạm biến áp có điện áp 6kV, 10kV, 15kV, 22kV và 35kV
• Hạ áp: Là những trạm biến áp có điện áp nhỏ hơn thường là 0,4kV và 0,2kV

Phân loại dựa trên điện lực

Dựa trên điện lực thì chúng ta có các loại trạm sau đây:

Trạm trung gian

Là máy biến áp có chức năng tiếp nhận điện từ cấp điện áp 110kV – 220kV và chuyển đổi sang cấp điện áp 22kV – 35kV.  Các trạm biến áp này được đặt ngoài trời nên công suất của nó rất cao, máy biến áp cùng các thiết bị đóng cắt khác cũng có kích thước không hề nhỏ.

Trạm phân phối

Trạm biến áp tiếp nhận điện năng từ trạm biến áp trung gian và thực hiện  nhiệm vụ chuyển đổi điện áp từ 22kV – 35kV sang 0,4 kV – 0,22 kV.  Đây là trạm thường dùng trong mạng hạ áp dân dụng tòa nhà hoặc nhà máy xí nghiệp và hay gặp nhất là trạm 22/0,4 kV.

Có các loại trạm phân phối như sau: trạm treo, trạm giàn, trạm bệt, trạm kín, trạm kios. Tất cả các trạm này đều có nhiệm vụ như nhau nhưng tùy thuộc vào môi trường hay địa điểm, mỹ quan mà sẽ có mức đầu tư khác khác nhau.

• Trạm áp treo: đây là trạm mà các thiết bị cao hạ áp và máy biến áp đều được bố trí treo trên cột. Máy biến áp thường là là loại một pha hoặc tổ 3 máy biến áp 1 pha. Tủ hạ áp cũng được đặt treo trên cột.

• Trạm giàn: Điểm đặc trưng của trạm này đó chính là máy biến áp được đặt trên một giá đỡ nằm giữa 2 cột trụ lớn. Cấp điện áp của trạm là 35kV, 22kV/0,4kV.
• Trạm bệt: Trạm này thường xuất hiện ở những nơi có địa hình đất đai thuộc vùng nông thôn, cơ quan, xí nghiệp vừa và nhỏ. Đặc điểm nhận dạng của trạm bệt là thiết bị cao áp đặt trên cột, tủ phân phối hạ áp đặt trong nhà và máy biến áp thường đặt bệt trên bệ xi măng dưới đất. Xung quanh trạm được bảo vệ bởi tường rào nhằm đảm bảo an toàn cho người dân.
• Trạm kín: Là loại trạm mà máy biến áp và các thiết bị điện được lắp đặt trong nhà. Trong mỗi nhà trạm sẽ có 3 phòng gồm phòng cao áp, phòng máy điện áp và phòng hạ áp. Loại trạm này được lắp đặt phổ biến tại nơi có mật độ dân cư cao như các khu đô thị, khu dân cư mới để đảm bảo mỹ quan và an toàn với người sử dụng.

• Trạm kios: Là trạm điện áp được chế tạo lắp đặt hợp bộ trong vỏ trạm bằng tôn và khung kim loại kín. Loại trạm này có 3 khoang gồm: Khoang trung thế, khoang hạ thế và khoang máy biến áp. Trạm điện áp này được ứng dụng rộng rãi trong các hệ thống điện trung thế trong công nghiệp, khu dân sinh và các tòa nhà cao tầng.

Phân loại theo mục đích sử dụng

Theo mục đích sử dụng ta sẽ có 2 loại trạm là ngoài trời và trong nhà. Cụ thể

Trạm ngoài trời

Trạm biến áp đặt ngoài trời là các trạm trung gian có công suất cao, có máy biến áp cùng các thiết bị của trạm có kích thước lớn và không gian đặt trạm cũng đòi hỏi diện tích lớn.

Tuy nhiên khi đặt những máy biến áp ở ngoài trời gây nên những bất lợi mà trước hết có thể nhận thấy đó là làm mất mỹ quan và không thích hợp với những khu đô thị, chỉ phù hợp với khu vực nhà máy, xưởng công nghiệp hoặc những cơ sở sản xuất đòi hỏi công suất điện cao.

Trạm trong nhà

Trạm biến áp trong nhà là loại trạm được dùng rộng rãi và phổ biến nhất hiện nay vì nó thích hợp xây dựng để cấp điện ở các khu đô thị đông dân mà không ảnh hưởng đến cảnh quan với kích thước phù hợp để lắp đặt trong phòng và đảm bảo an toàn cho người dân xung quanh.

Có 2 loại trạm trong nhà gồm trạm kín và trạm Gis. Trong đó trạm Gis là trạm dùng thiết bị phân phối kín cách điện bằng khí SF6. Đặc điểm của trạm loại này là diện tích xây dựng trạm nhỏ hơn khoảng vài chục lần so với trạm ngoài trời.

Cấu tạo của trạm biến áp

Có rất nhiều loại trạm biến áp khác nhau, mỗi loại trạm đều có những đặc điểm cấu tạo riêng biệt. Tuy nhiên tất cả các trạm đều có chung những bộ phận sau đây:

• Máy biến áp
• Hệ thống thanh cái, dao cách ly
• Hệ thống chống sét nối đất
• Hệ thống điện tự dùng
• Khu vực điều hành
• Khu vực phân phối

Vai trò của trạm biến áp

Trạm biến áo là một trong những thứ rất quan trọng trong việc vận hành của hệ thống cung cấp điện. Chúng dùng để biến đổi điện năng sao cho phù hợp với hệ thống điện. Những trạm sẽ kết hợp với nhà máy phát điện để tạo thành một hệ thống truyền tải điện năng thống nhất.

Nguồn năng lượng của trạm có ảnh hưởng rất lớn đến các chỉ tiêu về kinh tế cũng như kỹ thuật của một hệ thống cung cấp điện. Ngoài ra các số liệu này còn phụ thuộc vào nơi mà điện năng sẽ được biến đổi thành những năng lượng khác của nó.

Trạm biến áp được xem là nơi nhận điện năng trực tiếp từ hệ thống đưa về để nhằm mục đích cung cấp điện cho nhà máy. Cũng chính vì thế mà sơ đồ nối dây của trạm có tác động trực tiếp tới vấn đề an toàn liên tục cung cấp điện cho nhà máy.

Lưu ý khi sử dụng trạm biến áp

Để an toàn và phát huy hết tính năng của trạm biến áp khi sử dụng cần phải lưu ý tới một số vấn đề dưới đây:

• Đặt trạm tạo các vị trí dễ quan sát để thuận lợi cho việc kiểm tra, bảo dưỡng, bảo trì máy theo định kỳ
• Lựa chọn máy biến áp có công suất phù hợp với trạm để hoạt động hiệu quả hơn
• Không được sử dụng quá công suất của máy vì sẽ gây nguy hiểm, tiêu hao lớn nguồn điện năng và giảm đi tuổi thọ của trạm

Lưu ý vị trí đặt trạm biến áp

Nếu bạn chưa có kinh nghiệm trong việc lắp đặt này thì dưới đây là một vài lưu ý mà bạn cần quan tâm. Những lưu ý này sẽ giúp cho trạm biến áp được vận hành một cách tốt nhất cũng như đảm bảo được an toàn cho người vận hành.Cụ thể:

Mục đích sử dụng

Ưu tiên đặt gần nơi phát nguồn điện hoặc thiết bị tiêu thụ. Vì trạm sử dụng liên tục cũng như mức điện áp đầu vào đầu ra nhiều, vị trí lắp đặt trạm cần phải là nơi thoáng đãng, cách xa khu dân cư để làm giảm điện năng, tăng tuổi thọ cho máy và các thiết bị khác trong trạm.

 Địa hình đặt trạm

Trạm phải được đặt ở những nơi bằng phẳng, có vị trí cao ráo để tránh tình trạng ngập úng nước. Hệ thống thoát nước trong và xung quanh khu vực đặt trạm cũng cần phải đồng bộ với toàn bộ hạ tầng nơi đặt trạm. Lựa chọn vị trí đặt trạm phải đảm bảo thuận tiện cho quá trình sử dụng, vận hành và sửa chữa.

Không khí nơi đặt trạm

Không khí chứa nhiều bụi kim loại, acid hoặc kiềm, bị ô nhiễm…Đây chính một trong những nguyên nhân gây ra quá trình giảm tuổi thọ của máy biến áp. Nếu bụi có tính acid hay kiềm sẽ gây ra hiện tượng ăn mòn vỏ máy biến áp, có khả năng phá hủy đi lớp sơn cách điện bên ngoài gây mất an toàn cho thiết bị.

Vì vậy mà bạn cần lưu ý điều này khi lắp đặt để đảm bảo cho thiết bị sử dụng được lâu bền và an toàn.

Như vậy là chúng tôi vừa cung cấp thông tin cho bạn về trạm biến áp. Chúng tôi đã giúp bạn trả lời được các câu hỏi về khái niệm của nó? Vai trò của chúng ra sao? Các lưu ý khi lắp đặt và sử dụng loại trạm này. Hy vọng với những gì mà chúng tôi cung cấp có thể giúp ích cho bạn trong quá trình tìm hiểu. Cảm ơn bạn đã quan tâm bài viết và hẹn gặp lại trong cái bài chia sẻ tiếp theo của AME Group.